Willem II had ruim een uur een man méér tegen Heracles Almelo en gaf toch een 1-0 voorsprong weg in een 1-3 nederlaag. NEC stond het laatste half uur met een man meer, maar scoorde pas in de slotseconde van de wedstrijd de aansluitingstreffer tegen Go Ahead Eagles. Dat is gek, want met een man meer op het veld zou je zeggen dat je een groot voordeel hebt ten opzichte van de tegenstander. Wat zijn opties die je als ploeg hebt om de tegenstander vast te zetten?
1. Het middenveld versterken
Doordat je een man meer op het veld hebt staan, is de kans groot dat de tegenstander zal inzakken. In plaats van veel ruimte, zal er dus een stuk minder ruimte op het veld komen. Daardoor moet je de dichtheid in de as vergroten, om zo in de kleine ruimte meer afspeelmogelijkheden te hebben. Dús moet er een extra middenvelder komen. Ofwel een verdediger laten inschuiven, ofwel een aanvaller laten inzakken. Op die manier wordt de tegenstander gedwongen om het verdedigend heel compact te houden. Omdat alle verdedigers in het centrum nodig zijn, zal er ruimte op de vleugels ontstaan.
Willem II koos er echter voor om heel veel ruimte open te laten in de as van het veld en de bezetting aan de zijkanten en voorin te versterken. Er kwamen daardoor grote gaten op het middenveld (zie o.a. zwart vierkant).
Het gevolg was dat Heracles Almelo amper uit elkaar werd gespeeld én dat bij balverlies de hele as van Willem II open lag. De spelers van Willem II moesten de achtervolging vanaf de zijkanten inzetten en kwamen dus vaak te laat. Ook vóór de rust al.
Pas bij de 1-3 achterstand liet Erwin van de Looi veel spelers in de as, voor de zestien meter, opereren. Het veld werd breed gehouden door één of twee spelers en bij balverlies kon er meteen worden drukgezet. Het kalf was hier echter al verdronken.
2. Het spel verplaatsen
Door het spel snel van de ene kant naar de andere kant te verplaatsen, moet de verdediging continu herorganiseren en verplaatsen. Doordat er veel spelers in de as van het veld staan, komt er ruimte aan de zijkanten. Zodra je de bal variërend van rechts naar links verplaatst, komt er vanzelf een moment dat er ruimte en tijd is voor een (vroege) voorzet. Op dat moment kunnen de mensen in de as gevaarlijk worden: met loopacties kunnen zij het strafschopgebied inkomen. Doordat je veel mensen in de as hebt, zal de tweede bal waarschijnlijk ook weer voor de aanvallende partij zijn. Vervolgens kan het rondspelen en spel verplaatsen opnieuw beginnen. Op die manier speel je de tegenstander langzamerhand uit elkaar. Het was de gouden regel van Pep Guardiola bij FC Barcelona: het veld moet en zal ten alle tijden breed blijven. Al hadden zij de kwaliteiten om dat ook in 11 vs 11 af te dwingen.
Dit is in feite wat NEC lange(re) tijd probeerde. Met één diepte spits en lopende mensen gevaarlijk worden via de flanken. Zeker nadat trainer Peter Hyballa eerder had gemerkt dat nog opportunistischer spelen vooral kansen voor de tegenstander opleverde (zie onder).
3) Druk zetten
Doordat je in een overtalsituatie bent is de kans groot dat de tegenstander hoogstens één of twee spitsen in het elftal heeft staan. Die zullen het veld waarschijnlijk zo breed mogelijk houden, om op die manier de verdediging te ontlasten en zo veel mogelijk afspeelmogelijkheden (links en rechts) te hebben. Door met twee of drie man vol druk op de bal te zetten en de korte afspeelmogelijkheden te blokkeren, dwing je de tegenstander tot het spelen van een lange bal. Doordat de tegenstander defensief georganiseerd staat zullen de diepte spitsen met z’n twee tegen drie á vier verdedigers zeer waarschijnlijk de bal snel verliezen. De aansluiting van het middenveld namelijk komt vaak later dan gebruikelijk, juist vanwege die defensieve stellingen. Op die manier verover je snel weer de bal.
Doordat NEC een kwartier voor tijd nog twee goals achterstond, besloot Hyballa om, net als eerder in het duel, toch veel mensen voor de bal te creëeren. Elke bal die werd weggekopt uit de defensie, leverde ook een kans op voor Go Ahead. NEC kon met maximaal drie mensen druk zetten, omdat de rest voor de bal stond. Levensgevaarlijk, omdat er achterin nog maar twee verdedigers over zijn. Anderzijds moest Hyballa wel iets forceren.
4) Een extra spits inzetten
Een noodgevalletje. Een spits is namelijk iemand die normaliter weinig aan de bal komt en alleen op een specifiek gebied in het veld gevaarlijk is. Je wordt niet dominanter met een extra spits en creëert vaak geen extra kansen met een extra spits. Maar de kansen die je krijgt, die zijn gevaarlijker. Belangrijk is dat de spitsen niet naast elkaar staan, maar dat ook zij de verdediging dwingen tot keuzes maken. Als de aanvaller naar de zijkanten bewegen, heb je meerdere opties. De middenvelders kunnen vanuit een lange bal aansluiten of hopen op de tweede bal. De vleugelspitsen aan de zijkanten moeten een voorzet kunnen geven, dus een linkspoot op links, rechtspoot op rechts. Op die manier benut je de plek waar je een man meer hebt, in dit geval voorin, namelijk optimaal. Zodra je de afvallende bal hebt, zal er geen probleem opdoen. Maar zodra je de bal verliest, ligt er wel ruimte achter de voorste linie en doet jouw extra spits niet meer mee. Daardoor moeten de middenvelders sober spelen en bij balverlies zo snel mogelijk de bal veroveren of druk zetten. Vooruit verdedigen. Belangrijk is dat je de bezetting op het middenveld goed houdt. Alleen op die manier houd je controle en kun je de bal snel veroveren. Hoe verder je de tegenstander laat komen, hoe gevaarlijker ze worden.
Pompen of verzuipen. Met twee goals en achter en minder dan een kwartier te spelen was het gewoon hoge ballen spelen en hopen dat -ie goed viel voor NEC. Het leverde wel gevaar op, maar bij elke bal die zestien werd uit gekopt, lag het speelveld voor Go Ahead Eagles open. Met zeven man voor de bal is er van een bal veroveren of drukzetten geen enkele sprake meer.
Van de redactie van:: Voetbal Centraal
